ಗಾಂಧಿನಗರ: ಗುಜರಾತ್ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಸ್ಮಿತೆಯ ಪಕ್ಷವೊಂದು ಬೆಳೆಯುವ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ. 2017ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಬುಡಕಟ್ಟು ನಾಯಕ ಚೋಟುಭಾಯ್ ವಾಸವ ಅವರ ಭಾರತೀಯ ಟ್ರೈಬಲ್ ಪಾರ್ಟಿ (BTP) ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ರಾಜಕೀಯ ಶಕ್ತಿಗೆ ನಿದರ್ಶನವಾಗಿದೆ.
ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮುದಾಯಗಳ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯು ಆಕಾಂಕ್ಷೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ತಿಳಿದಿದೆ. ಅನ್ಯರಿಗಿಂತ ಮುಂಚೆ ಈ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದವರು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಸಮುದಾಯದ ಸಂಖ್ಯಾ ಬಲ. ವಿವಿಧ ಕಾರಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಗುಜರಾತ್‌ನ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಕರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತಡವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.
ಸಂಖ್ಯಾತ್ಮಕ ಬಲದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ, ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಂದಾಜು ಶೇ. 16 ರಷ್ಟಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಸಂಖ್ಯೆ. ಅವರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ಬನಸ್ಕಾಂತ, ಸಬರ್ಕಾಂತ, ಪಂಚಮಹಲ್, ದಂಗ್, ಕಚ್ ಮುಂತಾದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತವಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 30 ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಾಮಾಜಿಕ ಗುಂಪನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಬರ್ದಾ, ಬವಾಚಾ, ಭಿಲ್, ಚರಣ್, ಚೌಧರಿ, ಕೋಲಿ (ಕಚ್ ಜಿಲ್ಲೆ), ಕುಂಬಿ (ಡಾಂಗ್ ಜಿಲ್ಲೆ), ಧೋಧಿಯಾ, ಗಮಿತ್, ಪಾರ್ಧಿ (ಕಚ್ ಜಿಲ್ಲೆ), ನಾಯ್ಕ್ಡಾ, ತದ್ವಿ ಭಿಲ್, ವಾಸವೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಪರಿಶಿಷ್ಟ ಬುಡಕಟ್ಟುಗಳು ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗಗಳು ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಇದು ವಿವಿಧ ಸಾಮಾಜಿಕ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಳುವಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿದೆ. ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಡೇವಿಡ್ ಹಾರ್ಡಿಮನ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೂಲ ಸಂಶೋಧನೆ ,’ದಿ ಕಮಿಂಗ್ ಆಫ್ ದಿ ದೇವಿ: ಆದಿವಾಸಿ ಅಸೆರ್ಶನ್ ಇನ್ ವೆಸ್ಟರ್ನ್ ಇಂಡಿಯಾ’ದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ, ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸಾಹುಕಾರ್ (ಲೇವಾದೇವಿಗಾರ) ವಿರೋಧಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯಾಗಿ ಇದು ಬೆಳೆಯಿತು.
ಗಾಂಧೀವಾದಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಆಂದೋಲನ ಮತ್ತು ಇತರ ಹಲವಾರು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜದ ಗುಂಪುಗಳು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಬಗ್ಗೆ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರಿಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಿದವು, ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ವಿಫಲವಾದವು.
ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ (ಆರ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌) ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ವಿವಿಧ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಧಾರ್ಮಿಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರದ ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಹಕ್ಕು ಸಾಧಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.
ಹಾಗಿದ್ದರೂ, ಅಂತಹ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಯೋಗಗಳ ಒಟ್ಟಾರೆ ಪರಿಣಾಮವು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತು. ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಪಿ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಂದ ನಿಧಾನವಾಗಿಯಾದರೂ ಚುನಾವಣಾ ಟಿಕೆಟ್ ಪಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವಂತಾಯಿತು.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ| ಒಂದೇ ಪಕ್ಷ 30 ವರ್ಷದಿಂದ ಗೆಲ್ತಿದೆ ಅಂದ್ರೆ…. ಬಿಜೆಪಿ ಪರ ಹಾರ್ದಿಕ್ ಪಟೇಲ್ ಬ್ಯಾಟಿಂಗ್
1989 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಡಾಂಗ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಬೃಹತ್ ಸಂಘಟಿತ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಚಳುವಳಿಗಳು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಸಾಮಾಜಿಕ-ರಾಜಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ರೂಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತು.
ಗುಜರಾತಿನಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ರಾಜಕೀಯವು ಎಂದಿಗೂ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಿಲ್ಲ; ಇದು ಬಿಜೆಪಿ ಮತ್ತು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಂತಹ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ರಾಜಕೀಯದೊಂದಿಗೆ ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು. ಆದರೆ, ಚೋಟುಭಾಯ್ ವಾಸವಾ ಅವರ ಭಾರತೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಪಕ್ಷವು ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಗುಜರಾತ್ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಸ್ಮಿತೆ ಆಧಾರಿತ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕಳೆದ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಅದು 0.7 ಶೇಕಡಾ ಮತಗಳೊಂದಿಗೆ ಎರಡು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತ್ತು.
ಅರವಿಂದ್ ಕೇಜ್ರಿವಾಲ್ ನೇತೃತ್ವದ ಆಮ್ ಆದ್ಮಿ ಪಕ್ಷ (ಎಎಪಿ), ಗುಜರಾತ್ ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಹೊಸದಾಗಿ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದ್ದು, ಭಾರತೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಪಕ್ಷದೊಂದಿಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರವು ಹೊಸದಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ 25 ಸದಸ್ಯರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಎಸ್‌ಟಿ ಸಮುದಾಯದ ನಾಲ್ವರು ಸಚಿವರನ್ನು ಸೇರ್ಪಡೆಗೊಳಿಸಿತು.
ಆದಿವಾಸಿಗಳು ಈಗ ಗುಜರಾತ್ ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾಲುದಾರರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಪಿ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಥವಾ ಎಎಪಿ – ಮುಂಬರುವ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ನಾಯಕರಿಗೆ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯವನ್ನು ನೀಡಬಹುದು ಎಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ| ಗುಜರಾತ್‌ಗೆ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಆಗಾಗ ಭೇಟಿ, ಪಟೇಲ್ ಸಮುದಾಯ ಸೆಳೆಯಲು ಆದ್ಯತೆ