ಆ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ಹೋಗಬೇಕಾದರೆ ಜೇಬಲ್ಲಿ ದುಡ್ದಿರಬೇಕಿತ್ತು. ಇಂದು ಮೊಬೈಲ್ ಜೊತೆಗೆ ಇಂಟರ್‌ನೆಟ್ ಸಂಪರ್ಕ ಇದ್ದರೆ ಎಲ್ಲಾ ವ್ಯವಹಾರಗಳೂ ಸರಾಗ. ಇದರ ಬಗ್ಗೆ “ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಅಂತರ್ಜಾಲ, ಅರಿವಿದೆಯೇ ಅಪಾಯ?” ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಡೇಟಾ ದರಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾದ ಕಾರಣ, ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಫೋನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಜೊತೆಗೆ ನಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ವ್ಯವಹಾರಗಳೂ ಮೊಬೈಲ್ ಮೂಲಕವೇ ನೆಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಕಳೆದು ಹೋದರೆ (mobile lost) ಏನಾಗಬಹುದು ಯೋಚಿಸಿದ್ದೀರಾ?
ಕಳ್ಳತನ ಅಥವಾ ಸ್ಥಳಾಂತರದ ಮೂಲಕ ಮೊಬೈಲ್ ಕಳೆದು ಹೋದರೆ ದೊಡ್ಡ ಸಂಕಷ್ಟಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಏಕೆಂದರೆ ಮೊಬೈಲ್ ನಮ್ಮ ಜೀವನದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಸಂಗಾತಿಯಾಗಿದೆ. ನಮ್ಮ ಬಗ್ಗೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಅಡಕವಾಗಿರುವ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ನಮಗೇ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದಿರಬಹುದು. ಅದರಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಜೀವನದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿಗಳು, ಫೋಟೊಗಳು, ವ್ಯವಹಾರಿಕ ವಿಷಯಗಳು, ದಾಖಲೆಗಳು ಅದರೊಳಗಿರುತ್ತದೆ. ದೈನಂದಿನ ಬಹುತೇಕ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಮೊಬೈಲ್ ಜೀವಸೆಲೆಯಾಗಿದೆ. ಎಷ್ಟೋ ಆ್ಯಪ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ನಾವು ಲಾಗ್‌ಔಟ್ ಆಗಿರುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಅದರಲ್ಲಿರುವ ನಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕವಾಗಿ ವೈರಲ್ ಆಗಬಹುದು.
ಆರಂಭಿಕ ಭಾವನೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹತಾಶೆ, ದುರ್ಬಲತೆ ಮತ್ತು ಕಾಳಜಿಯಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಕಳೆದುಹೋದರೆ (mobile lost) ಅಥವಾ ಕಳ್ಳತನವಾದರೆ (mobile theft) ನೀವು ಮಾಡಬೇಕಾದ ಕೆಲಸಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸೈಬರ್ ಗುರುಗಳಾದ ಅನಂತ್‌ ಪ್ರಭುರವರು ಕೆಲ ಸಮಯದ ಹಿಂದೆ ಒಂದು ಟಿವಿ ಚಾನೆಲ್‌ನ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟ ಸಲಹೆಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.
- ನಿಮ್ಮ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ. ಒಳಿತಾಗುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಭರವಸೆಯಿಡಿ. ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಒಳ್ಳೆಯವರು ಇದ್ದಾರೆ! ಅವರು ಕರೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿ ನಿಮ್ಮ ಗುರುತನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಂಡು ಮೊಬೈಲನ್ನು ನಿಮಗೆ ತಲುಪಿಸಬಹುದು.
- ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲು ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಬಳಸಿ. ನಿಮ್ಮ ಕಳೆದುಹೋದ ಅಥವಾ ಕದ್ದ ಫೋನ್ ಅನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲು ನಿಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಹಲವಾರು ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿದೆ. ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ನ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು GPS ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಈ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಜನಪ್ರಿಯ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಫೈಂಡ್ ಮೈ ಡಿವೈಸ್ (ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್) ಮತ್ತು ಫೈಂಡ್ ಮೈ ಐಫೋನ್ (ಐಒಎಸ್) ಸೇರಿವೆ.
- ನಿಮ್ಮ ಸಿಮ್ ಕಾರ್ಡ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿ. ಇದು ಕರೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ಪಠ್ಯ ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕಳುಹಿಸಲು ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಬಳಸದಂತೆ ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಆಪರೇಟರ್‌ಗೆ ಕರೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು IMEI (International Mobile Equipment Identity) ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ನೀವು ಇದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು (ಇದು ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ನ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ 15-ಅಂಕಿಯ ಗುರುತಿನ ಸಂಖ್ಯೆ). ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ನ IMEI ಸಂಖ್ಯೆಯ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿ. ಇದು ನಿಮ್ಮ ಸಿಮ್ ಕಾರ್ಡ್ ಅನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಮತ್ತು ಕಳ್ಳತನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ತಿಳಿಸಲು ಸುಲಭವಾಗುತ್ತದೆ. ನಿಮಗೆ IMEI ಸಂಖ್ಯೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್‌ನಿಂದ *#06# ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ. ನಿಮಗೆ ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್‌ನ ಡಿವೈಸ್ ಇನ್ಫೋ ಸಿಗುತ್ತದೆ.
- ಕಳ್ಳತನವನ್ನು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ವರದಿ ಮಾಡಿ. ನೀವು ಹತ್ತಿರದ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಬಹುದು. ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ನ IMEI ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಲು ಮರೆಯದಿರಿ. ಇನ್‌ವಾಯ್ಸ್‌ನ ಪ್ರತಿಯನ್ನು ನಿಮ್ಮ ಬಳಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸಹ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.
- ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗೆ ಸೂಚಿಸಿ: ನಿಮ್ಮ ಕಳೆದುಹೋದ ಫೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ನೀವು ಮೊಬೈಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಅಥವಾ ವ್ಯಾಲೆಟ್ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ. ಅವರು ನಿಮ್ಮ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತಗೊಳಿಸಲು ಅಗತ್ಯ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಬ್ಯಾಂಕಿನ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಿಂದ ಅಥವಾ ಎಟಿಎಂ ಕಾರ್ಡ್‌ನಿಂದ ಸರಿಯಾದ ಸಹಾಯವಾಣಿ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಕರೆ ಮಾಡಿ. Googleನಲ್ಲಿ ಹುಡುಕಬೇಡಿ.
- ನಿಮ್ಮ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಿ: ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಮುಖ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಗೆ ಮೊಬೈಲ್ ಕಳದುಕೊಂಡ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿ. ಇದರಿಂದ ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ಸಂಖ್ಯೆಯಿಂದ ಬರುವ ಯಾವುದೇ ಅನುಮಾನಾಸ್ಪದ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರುತ್ತದೆ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ ನೀವು ಮೊಬೈಲ್ ಸೇವೆಯನ್ನು ಕೊಡುವ ಅಂಗಡಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ನಿಮ್ಮ ಹೊಸ ಸಿಮ್ (SIM) ಅನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ನೆನಪಿಡಿ, TRAI (Telecom Regulatory Authority of India) ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ನೀವು ಮೊದಲ 24 ಗಂಟೆಗಳವರೆಗೆ SMS/OTP ಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಭದ್ರತಾ ಕ್ರಮವಾಗಿದೆ.
- ನಿಮ್ಮ ಹೊಸ ಫೋನ್‌ನಲ್ಲಿ ಭದ್ರತಾ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ. ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ಕಳೆದುಹೋಗದಂತೆ ಅಥವಾ ಮತ್ತೆ ಕದಿಯದಂತೆ ರಕ್ಷಿಸಲು ಇದು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅನೇಕ ಭದ್ರತಾ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಂದನ್ನು ಆಯ್ಕೆಮಾಡಿ. ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವ ಅನೇಕ ನಕಲಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್‌ಗಳಿವೆ. ಹುಷಾರು.
- ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲಿನಲ್ಲಿ ನೀವು ಯಾವ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತೀರಿ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಿ. ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆ ಸಂಖ್ಯೆಗಳು ಅಥವಾ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ವಿವರಗಳಂತಹ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿ. ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲನ್ನು ಹುಡುಕಲು ನಿಮಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಡೇಟಾವನ್ನು ದೂರದಿಂದಲೇ ಅಳಿಸಬಹುದು. ಇದು ಯಾರಾದರೂ ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ನನ್ನ ಸಾಧನವನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಅಥವಾ ನನ್ನ ಐಫೋನ್ ಅನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಅಪ್ಲಿಕೇಶನ್ ಅನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಅಥವಾ ನಿಮ್ಮ ಮೊಬೈಲ್ ಆಪರೇಟರ್ ಅನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ನೀವು ಇದನ್ನು ಮಾಡಬಹುದು. ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ, ನೀವು ಪ್ರಮುಖ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ನ ಡೇಟಾವನ್ನು ಕ್ಲೌಡ್ ಸೇವೆ ಅಥವಾ ಬಾಹ್ಯ ಸಾಧನಕ್ಕೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಬ್ಯಾಕಪ್ ಮಾಡಿ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಸೈಬರ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಅಂಕಣ: ಮೋಸ ಹೋಗುವವರು ಇರುವವರೆಗೂ ಮೋಸ ಮಾಡುವವರು ಇರುತ್ತಾರೆ
9. ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ಅನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸಂಚಾರ್ ಸಾಥಿ ಪೋರ್ಟಲ್ ಬಳಸಿ. ಸಂಚಾರ್ ಸಾಥಿ ಪೋರ್ಟಲ್ ಸರ್ಕಾರಿ-ಚಾಲಿತ ಪೋರ್ಟಲ್ ಆಗಿದ್ದು ಅದು CEIR ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ ನಿಮ್ಮ ಕಳೆದುಹೋದ ಅಥವಾ ಕದ್ದ ಫೋನ್ ಅನ್ನು ಟ್ರ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ನಿಮಗೆ ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.
10. ನಿಮ್ಮ ವಿಮಾ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ. ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್‌ಗೆ ನೀವು ವಿಮೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಅದು ಕಳೆದುಹೋದರೆ ಅಥವಾ ಕಳವಾದರೆ ನೀವು ಬದಲಿ ಫೋನ್ ಅನ್ನು ಕ್ಲೈಮ್ ಮಾಡಬಹುದು. ಏನನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ ಮತ್ತು ಕ್ಲೈಮ್ ಅನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ನೋಡಲು ನಿಮ್ಮ ರಶೀತಿಯನ್ನು ಮತ್ತು ವಿಮೆ ಪಾಲಿಸಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.
11. ಹಗರಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಿ. ನಿಮ್ಮ ಫೋನ್ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ ಎಂದು ನೀವು ಯಾವುದೇ ಕರೆಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಕರೆ ಮಾಡಿದವರ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ. ಸ್ಕ್ಯಾಮರ್‌ಗಳು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬಹುದು, ಆದ್ದರಿಂದ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿ. ಕಳೆದುಹೋದ ಮತ್ತು ಸಿಕ್ಕಿದ ವಸ್ತುಗಳ ಜಾಹೀರಾತುಗಳಿಗಾಗಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಆನ್‌ಲೈನ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳನ್ನು ಸಹ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವಾಗ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾಗುವಾಗ ಜಾಗರೂಕರಾಗಿರಿ.
ನೆನಪಿಡಿ, ಕಳೆದುಹೋದ ಅಥವಾ ಕದ್ದ ಫೋನ್ ಅನ್ನು ಮರುಪಡೆಯುವುದು ಒಂದು ಸವಾಲು. ಈ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಕಳೆದುಹೋದ ಅಥವಾ ಕಳುವಾದ ಫೋನ್‌ನಿಂದಾಗುವ ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪಾಯಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮರುಪಡೆಯುವ ಅಥವಾ ನಿಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಮೊಬೈಲಿನಲ್ಲಿ ಭದ್ರತಾ ಆ್ಯಪ್‌ಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಸಂಭಾವ್ಯ ಅಪಾಯಗಳಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಸೈಬರ್ ಸೇಫ್ಟಿ ಅಂಕಣ: ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಜಾಕಿಂಗ್; ಕ್ರಿಪ್ಟೋ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ