ತ್ವಂ ಶ್ರೀಸ್ತ್ವಮೀಶ್ವರೀ ತ್ವಂ ಹ್ರೀಸ್ತ್ವಂ ಬುದ್ಧಿರ್ಬೋಧಲಕ್ಷಣಾ |
ಲಜ್ಜಾ ಪುಷ್ಟಿಸ್ತಥಾ ತುಷ್ಟಿಸ್ತ್ವಂ ಶಾಂತಿಃ ಕ್ಷಾಂತಿರೇವ ಚ ||
ʻಶ್ರೀ’ ಎಂಬ ಪದವು ವಿಷ್ಣುಪತ್ನಿಯನ್ನು ಸಂಕೇತಿಸುತ್ತದೆ, ಆತನೊಂದಿಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಹಾಜರಿರುವುದೇ ಶ್ರೀ. ಇಡೀ ಜಗತ್ತು ಪೂಜಿಸುವ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಮತ್ತೋರ್ವ ಪತ್ನಿಯೇ ಲಕ್ಷ್ಮಿ. ʻಶ್ರೀಶ್ಚತೇ ಲಕ್ಷ್ಮೀಶ್ಚ ಪತ್ನಯೋ’- ಇಬ್ಬರೂ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪತ್ನಿಯರು ಎಂದು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಶ್ರೀಯು ಯಾವಾಗಲೂ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತಾಳೆ ಮತ್ತು ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ತನ್ನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಜಗತ್ತನ್ನು ನಡೆಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾಳೆ. ಇಡೀ ದೇಹದ ಕೃಪೆಯನ್ನು ಶ್ರೀ ರೂಪದಲ್ಲಿ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ʻಐಶ್ವರ್ಯ’ (ಭವ್ಯ, ವೈಭವ) ಕೂಡ ಶ್ರೀ. ಶ್ರೀಯು ಭೂಮಿ, ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ಎಲ್ಲ ಮೂರು ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದ್ದಾಳೆ. ಶ್ರೀ ಅವರನ್ನೆಲ್ಲ ನಡೆಸುತ್ತಾಳೆ. ಚಿಹ್ನೆಯನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಅಥವಾ ಲಾಕ್ಷ್ಮ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಹಣದ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾವ‌ಹಾರಿಕ ಜಗತ್ತು ನಿಂತಿದೆ.
ರಾತ್ರೀಸೂಕ್ತದಲ್ಲಿ ಭಗವತಿಯನ್ನು ಮಾಯಾಬೀಜ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಅವಳನ್ನು ಲಜ್ಜಾಬೀಜ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮಾಡಬಾರದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಲು ಹಿಂಜರಿಯುವುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಮಾಡದಂತೆ ನಿಮ್ಮನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಲಜ್ಜಾ (ಸಭ್ಯತೆ). ಯಾವುದು ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹವಲ್ಲವೋ ಅದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸದಂತೆ ತಡೆಯುವ ಶಕ್ತಿಯು ಲಜ್ಜೆಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ.
ಬುದ್ಧಿ ಈ ದೇವಿಯ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಬುದ್ಧಿಯ ಗಡಿಯನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ʻಬುದ್ಧ್ ಅವಗಮನೇ’ ಎಂಬ ಧಾತುವಿನ ನಡೆಯಿಂದ ʻಬುದ್ಧಿ’ ಪದವು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜ್ಞಾನದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿ ಮೂರು ವಿಭಾಗಗಳಿವೆ- ʻಅವಗ್ರಹ’, ʻಈಹ’ ಮತ್ತು ʻಅವಗಮ’. ವಿಷಯದೊಂದಿಗೆ ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸಂಪರ್ಕವು ʻಅವಗ್ರಹ’. ವಿಷಯವನ್ನು ಮನಸ್ಸಿಗೆ ತಿಳಿಸುವುದು, ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಬುದ್ಧಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವುದು, ಬುದ್ಧಿಯು ಆತ್ಮದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಂಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು- ಇವೆಲ್ಲವುಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ʻಈಹ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಪೂರ್ಣ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಆತ್ಮದಲ್ಲಿ ಬುದ್ಧಿಯಿಂದ ವಿಷಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದನ್ನು ʻಅವಗಮ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ʻಧರ್ಮ’ವನ್ನು (ಕಲ್ಪನೆ, ಸ್ಮರಣೆ) ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನೇರ ಜ್ಞಾನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಚೇತನದ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ (ಪ್ರಜ್ಞೆ) ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ಗ್ರಹಿಸಲಾಗದಿದ್ದರೂ, ಅದರ ವಿಸ್ತರಣೆಯು ಬುದ್ಧಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಬುದ್ಧಿಯ ಮೂಲಕವೇ ಪ್ರಪಂಚದ ಕಾರ್ಯಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ಕ್ರಿಯೆಗಳು ʻರಜ’ ಮತ್ತು ʻತಮ’ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಲ್ಲ. ಅವು ʻಸಾತ್ವಿಕ’ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿವೆ. ಈ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಗಾಯತ್ರಿಯು ʻಧಿಯೋ ಯೋನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್’ ಎಂದು ಉದ್ಗರಿಸಿದೆ.
ನಿಮ್ಮೊಳಗೆ ಅವಮಾನದ ಭಾವನೆಯನ್ನು ಉಂಟಾಗಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ನೀವು ಮಾಡಿದಾಗ, ತಿನ್ನಲು ಅಥವಾ ಕುಡಿಯಲು ಯೋಗ್ಯವಲ್ಲದುದನ್ನು ನೀವು ತಿಂದು ಕುಡಿದು ಆಂತರಿಕ ಅವನತಿಯನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದಾಗ, ಅತ್ಯಾಚಾರದಂತಹ ಅತ್ಯಂತ ಹೇಯ ಕೃತ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಿ ಆಂತರಿಕ ಕುಸಿತವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದಾಗ- ಇವೆಲ್ಲವೂ ಲಜ್ಜೆಯ ವಿಷಯಗಳಾಗಿವೆ. ಕೆಲವರು ಭಗವತಿಯನ್ನು ಲಜ್ಜೆಯ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ನೀವು ಅವಳ ಹಾದಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದಾಗ, ಲಜ್ಜೆಯು ನಿಮ್ಮ ಸ್ವಭಾವದ ಲಕ್ಷಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಜೀವನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಅಂಶಗಳು ತಾಯಿಯ ವಾತ್ಸಲ್ಯದ ಪೋಷಣೆಯ ಶಕ್ತಿಯ ಸೂಚನೆಯಾಗಿದೆ. ದುರ್ಗಾ ಸಪ್ತಶತಿಯು- ʻಯಾ ದೇವಿ ಸರ್ವ ಭೂತೇಷು ತುಷ್ಟಿ ರೂಪೇಣ ಸಂಸ್ಥಿತಾ’ ಎಂದು ಅದನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿದೆ.
ರಾತ್ರೀಸೂಕ್ತದಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲೆಯ ಚಿಂತನೆ ಇದೆ. ರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಕತ್ತಲೆಯ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಭ್ರಮೆ ಮತ್ತು ನಿದ್ರೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಮಾಯೆಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ. ಜೀವಿಗಳ ರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಈಶ್ವರನ ರಾತ್ರಿ ಎರಡೂ ಸಂಮೋಹಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳು. ಈಶ್ವರನ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಪಂಚಭೂತಗಳು, ದೈವಿಕ ಅಥವಾ ರಾಕ್ಷಸ ಸ್ವಭಾವ, ಅಮೃತ ರೂಪೀ ಸಂತಾನ ಭಾವ, ಎಲ್ಲವೂ ಸುಪ್ತವಾಗುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೂ ಅಂತ್ಯವಿದೆ. ಜಗದ ರಕ್ಷಕನಾದ ವಿಷ್ಣುವೂ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರುತ್ತಾನೆ.
ನೀವು ಈಗಾಗಲೇ ಪಡೆದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ನೀವು ನಿಷ್ಪ್ರಯೋಜಕವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದಾಗ, ಅದನ್ನು ಸಂತೃಪ್ತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯು ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ. ಬಾಂಧವ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಶಾಂತಿ ಸಾಧ್ಯ. ಬಾಂಧವ್ಯವೇ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲು ಅರ್ಹವಾಗುವಂತೆ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತದೆ. ನೀವು ಅದನ್ನು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಅನುಭವಿಸುವ ಹಂಬಲ ಹಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೀರಿ. ಇದು ಅಶಾಂತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.
ಶಾಂತಿಯ ಮಾರ್ಗವು ʻಕ್ಷಾಂತಿರೇವ ಚ’ದಲ್ಲಿದೆ. ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಶಕ್ತಿಯು ʻಕ್ಷಾಂತಿ’ (ಸಹಿಷ್ಣುತೆ) ಆಗಿದೆ. ನೀವು ಎಷ್ಟು ಸಹಿಷ್ಣುತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದೀರಿ ಎಂಬುದು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ. ಸುಖ ದುಃಖಗಳೆಲ್ಲವೂ ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬರುತ್ತವೆ. ಅವು ಕ್ಷಣಿಕ. ಅವುಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಾನೆ ಕೃಷ್ಣ.
ದೀಪಾವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಕತ್ತಲೆ ಮತ್ತು ಬೆಳಕು. ಮೂಲತಃ ಎರಡೂ ಶಕ್ತಿಯ ರೂಪಗಳು. ʻರಾತ್ರಿಸೂಕ್ತ’ ದಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆ ಇದೆ. ರಾತ್ರಿಯನ್ನು ಕತ್ತಲೆಯ ಸಮಾನಾರ್ಥಕ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಭ್ರಮೆ ಮತ್ತು ನಿದ್ರೆ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಮಾಯಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ. ಜೀವಿಗಳ ರಾತ್ರಿ ಮತ್ತು ಈಶ್ವರನ ರಾತ್ರಿ ಎರಡೂ ಸಂಮೋಹಕ ಸ್ಥಿತಿಗಳು. ಈಶ್ವರನ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಪಂಚಭೂತಗಳು, ದೈವಿಕ ಅಥವಾ ರಾಕ್ಷಸ ಸ್ವಭಾವ, ಅಮೃತವೆಂಬ ಸಂತಾನ ಭಾವ, ಎಲ್ಲವೂ ಸುಪ್ತವಾಗುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಅಂತ್ಯವಿದೆ. ಜಗದ ರಕ್ಷಕನಾದ ವಿಷ್ಣುವೂ ಗಾಢ ನಿದ್ರೆಗೆ ಜಾರುತ್ತಾನೆ. ಎಚ್ಚರವಾದಾಗ ಮಹಾಮಾಯೆಯು ಫಲ ನೀಡಿದ ನಂತರ ಉಳಿದ ಜೀವಿಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ | ಲೈಫ್‌ ಸರ್ಕಲ್‌ ಅಂಕಣ | ಕತ್ತಲೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವುದೇ ಬೆಳಕು?
ಮಹಾಪ್ರಳಯದವರೆಗೆ ಆತ್ಮಗಳ ಕರ್ಮಗಳ ಫಲವನ್ನು ನೀಡುವುದು ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿರದೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯೇ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗದೆ ಭೂಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅತಿಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಕಣ್ಮರೆಯಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿವೆ. ಸತ್ಯವೂ ಇಲ್ಲ, ಅಸತ್ಯವೂ ಇಲ್ಲ, ಪಂಚಭೂತಗಳಿಲ್ಲ ಎಂದು ನಾಸದೀಯ ಸೂಕ್ತದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಂತ್ರವು ಹೇಳುತ್ತದೆ, ʻಯಥಾಪೂರ್ವಮಕಲ್ಪಯತ್’, ಅಂದರೆ ಇದನ್ನು ಹಿಂದಿನ ಸೃಷ್ಟಿಯಂತೆ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮಾತೃತ್ವದ ಫಲಿತ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮಂತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ- ʻಅನೀದ ವಾತಂ ಸ್ವಧಾಯ ತದೇಕಂ ತಸ್ಮಾದಧಾನ್ಯನ್ನ ಪರ ಕಿಂ ಚ ನಾಸ’. ಗಾಳಿಯಿಲ್ಲದೆ ನಡುಗುತ್ತಿತ್ತು. ಅದರ ನಂತರ ಗಾಳಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.
ಸೃಷ್ಟಿಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ, ಐದು ಪ್ರಾಣಗಳು (ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಗಳು) ಇದ್ದವು- ಋಷಿ, ಪಿತರ, ದೇವ, ಅಸುರ ಮತ್ತು ಗಂಧರ್ವ. ಋಷಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಶಕ್ತಿಯು ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಜ್ಞಾನ ಎಂದರೆ ವಸ್ತುವಿನ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಯೂ ಇರುವ ವಸ್ತುವಿನ ಪ್ರಜ್ಞೆ. ಜ್ಞಾನದ ಶಾಂತಿಯುತ ಸಾಗರವನ್ನು ಕದಡುವ ಸಹಜ ಶಕ್ತಿಯು ಮಂತ್ರದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ತಂದೆಯ ಪೂರ್ವಜರ (ಪಿತೃವರ್ಗದ) ಪ್ರಧಾನ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಜ್ಞಾನ ಸಾಗರದಲ್ಲಿನ ಕಂಪನಗಳು ಈ ವಾತ್ಸಲ್ಯ ಮತ್ತು ಸಂಮೋಹನ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿನಾಶದ ಸಂಮೋಹನವು ಸಂಪೂರ್ಣ ಅಜ್ಞಾನದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿದೆ. ಸೃಷ್ಟಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನವು ಅಜ್ಞಾನದ ಸಂಮೋಹನದಿಂದ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ಇದು ಜಾಗೃತ ಸ್ಥಿತಿ.
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ | ಲೈಫ್‌ ಸರ್ಕಲ್‌ ಅಂಕಣ | ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪೂರ್ಣತೆ ಇರುವುದು ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ
ʻಋತ’ವು ಅಂತರಿಕ್ಷದಂತೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿರುವಂಥದ್ದು. ಸತ್ಯವೆಂದರೆ ಮಿತಿಯಲ್ಲಿರುವಂಥದ್ದು. ಇದು ಮಂತ್ರದ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾಣದ ಪದಗಳಿಂದ ಬಿಸಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಒಂದು ಹಂತಕ್ಕೆ ವಿಭಜಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ನಂತರ, ʻತತೋ ರಾತ್ರ್ಯಜಾಯತ’ ದಲ್ಲಿರುವಂತೆ ರಾತ್ರಿದೇವಿಯ ಸೂಚನೆಯೂ ಇದೆ. ಜೀವಿಗಳ ರಾತ್ರಿಯು ಹಗಲಿರುಳಿನಂತೆ ಸಹಜ. ಅದು ಶಬ್ದದ ಸಾಗರದಿಂದ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಂವತ್ಸರಕ್ಕೆ (ಒಂದು ವರ್ಷ) ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಜನ್ಮವು ಯಥಾಪೂರ್ವಮಕಲ್ಪಯತ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಇದು ಎಲ್ಲಾ ಭವನ, ಸ್ವರ್ಗ, ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ, ಭೂಮಿ, ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೂ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಅರ್ಥವೇನೆಂದರೆ, ಮನುಷ್ಯನು ತೆರೆದ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ್ದರಿಂದ ಮನೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟಬೇಕು. ಅದೇ ರೀತಿ, ನಾವು ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರಜ್ಞಾ ಸಾಗರದಿಂದ ಮೊನಚಾದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸದ ಹೊರತು, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸೃಷ್ಟಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಈ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿ, ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಸಮಯಗಳ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಮೂರು ಗುಣಗಳಲ್ಲಿ, ಸತ್ವ ಗುಣಲಕ್ಷಣದ ಪೂರ್ವ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಪ್ರಪಂಚದ ವಂಶ ವಂಶಾನುಚರಿತೆಯ ಮೂಲವು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿದೆ.
ಅದರೊಂದಿಗೆ, ನಮ್ಮ ಅಜ್ಞಾನದ ಕರ್ಮಗಳಿಂದಾಗಿ, ನಾವು ಭ್ರಮೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಅಜ್ಞಾನಿಯು ತನ್ನ ಇಡೀ ಜೀವನವನ್ನು ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ಸುಖಭೋಗಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಈ ಚಕ್ರವು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಸೃಷ್ಟಿ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ವಿನಾಶದವರೆಗೂ ಅಡ್ಡಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಪಂಚದ ಯಾವ್ಯಾವ ದ್ರವ್ಯಗಳು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆಯೋ ಅಥವಾ ಧಾತುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿದೆಯೋ, ಅವೆಲ್ಲದರ ಆತ್ಮವು ರಾತ್ರಿದೇವಿಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ರಾತ್ರಿಸೂಕ್ತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮವಚನವಿದೆ. ರಕ್ಷಿಸುವ, ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಅಥವಾ ನಾಶ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಆದರೆ ವಿಷ್ಣು, ಬ್ರಹ್ಮ, ಮಹಾದೇವ ಇಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲೆಡೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಶಕ್ತಿಯು ಎಲ್ಲಾ ವಸ್ತುಗಳು, ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಪದಗಳು ಮತ್ತು ವೇದಸೂಕ್ತ ಪಠಿಸುವವರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನು ಹೇಳುವಂತೆ ತಾನು ಸೂಕ್ತದ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಪಠಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಸಲುವಾಗಿ, ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ತನಗೆ ಶಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ.
ಯಯಾ ತ್ವಯಾ ಜಗತ್ಸ್ರಷ್ಟಾ ಜಗತ್ಪಾತ್ಯತ್ತಿಯೋ ಜಗತ್ |
ಸೋಪಿ ನಿದ್ರಾವಶಂ ನೀತಃ ಕಸ್ತ್ವಾನ್ ಸ್ತೋತುಮಿಹೇಶ್ವರಃ ||
(ದುರ್ಗಾಸಪ್ತಶತಿ 1/83-84)
ಬ್ರಹ್ಮ-ವಿಷ್ಣು-ಮಹೇಶರಿಗೆ ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿಲ್ಲ ಎಂದು ವೇದಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಅವರ ವಿಭಿನ್ನ ಅಧಿಕಾರಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವುಗಳನ್ನು ವಿಭಿನ್ನ ಘಟಕಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ‘ಏಕೋದೇವಸ್ತ್ರಯೋಮೂರ್ತಿಃ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಷ್ಣು ಮಹೇಶ್ವರಃ’ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವಂತೆ ಮೂಲತಃ ಅವರು ಒಂದೇ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಬ್ರಹ್ಮ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತ, ವಿಷ್ಣು ರಕ್ಷಕ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರ ನಾಶಕ. ಅವರಲ್ಲಿ, ರಕ್ಷಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊತ್ತ ವಿಷ್ಣುವೂ ಆಳವಾದ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಮೋಹನಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಸರ್ವಶಕ್ತನನ್ನು ಸಮ್ಮೋಹಿಸಿದಾಗ, ಅಂತಹ ಮಹಾನ್ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಿ ಯಾರು ತಾನೇ ಸ್ತೋತ್ರಗಳನ್ನು ಹಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ? ಬ್ರಹ್ಮ, ವಿಷ್ಣು ಮತ್ತು ಮಹಾರುದ್ರರು ಜಗತ್ತನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಲು, ರಕ್ಷಿಸಲು ಮತ್ತು ನಾಶಮಾಡಲು ಅವಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕಿದೆ. ಬ್ರಹ್ಮನು ರಜೋಗುಣದಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಮಾಡಲು, ವಿಷ್ಣುವು ಸತ್ವಗುಣದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು, ಮಹೇಶನಿಗೆ ತಮೋಗುಣದಿಂದ ನಾಶಮಾಡಲು ಆ ಮಹಾನ್ ಶಕ್ತಿಯೇ ಕಾರಣ.
ನ ತತ್ರ ಸೂರ್ಯೋ ಭಾತಿ ನ ಚಂದ್ರತಾರಕಂ ನೇಮಾ ವಿದ್ಯುತೋ ಭಾಂತಿ ಕುತೋಽಯಮಗ್ನಿಃ |
ತಮೇವ ಭಾಂತಮನುಭಾತಿ ಸರ್ವಂ ತಸ್ಯ ಭಾಸಾ ಸರ್ವಮಿದಂ ವಿಭಾತಿ ||’
(ಮುಂಡಕೋಪನಿಷತ್ 2.2.10)
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ | ಲೈಫ್‌ ಸರ್ಕಲ್‌ ಅಂಕಣ | ಯಾವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು? ಯಾವುದು ಕೆಟ್ಟದ್ದು?
ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಧಗಳಿವೆ; ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ಮತ್ತು ಭೂತಜ್ಯೋತಿ (ಧಾತು) (ಸೂರ್ಯ-ಚಂದ್ರ-ನಕ್ಷತ್ರಗಳು-ಮಿಂಚು). ಸೂರ್ಯ-ಚಂದ್ರ-ನಕ್ಷತ್ರ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಭೂತಜ್ಯೋತಿಯಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣುವ ಬೆಳಕು ಅವುಗಳದ್ದಲ್ಲ. ಧಾತುಜ್ಯೋತಿಗಳು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಸೃಷ್ಟಿ. ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ರಹಸ್ಯದ ಪ್ರಕಾರ ನಾವು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಬೆಳಕು ಅವುಗಳಿಂದ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇದು ಬೇರೆ ಯಾವುದೋ ಮೂಲದಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ಇದು ವಸ್ತುಗಳ ನೈಜ ಸ್ವರೂಪದ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಬೇರೇನೂ ಆಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಕರ್ಮವನ್ನು ʻಭೂತ’ ಮತ್ತು ಅಕರ್ಮವನ್ನು (ಬ್ರಹ್ಮ) ಜ್ಞಾನ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಾವು ಕಾಣುವ ಬೆಳಕು ಈ ನಾಲ್ಕು ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಐದನೆಯದು ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿಯಾಗಿದ್ದು ಅದು ಅವರನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಅಥವಾ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೇ “ಆತ್ಮಜ್ಯೋತಿ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಭೂತಜ್ಯೋತಿ ಕತ್ತಲನ್ನು ಕಾಣುವಂತೆ ಮಾಡಲಾರದು. ಭೂತಜ್ಯೋತಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಕೂಡಲೇ ಕತ್ತಲು ಮಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ಕತ್ತಲನ್ನೂ ಬೆಳಗಿಸುತ್ತದೆ. ಆತ್ಮಜ್ಯೋತಿ ಇರುವವರೆಗೆ ಭೂತಜ್ಯೋತಿ ಮತ್ತು ದೇಹಗಳು ಗೋಚರಿಸುತ್ತವೆ. ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಸೂರ್ಯನೇನು, ಈ ಜಗತ್ತೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವುದಿಲ್ಲ. ದೇಹದ ಪ್ರಜ್ಞೆಯೇ ಜ್ಞಾನಜ್ಯೋತಿ.
ಮಾಯೆಯು ಧ್ವನಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿಯೂ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಇರುತ್ತದೆ. ವ್ಯಂಜನಗಳು ತಮ್ಮ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಸಮಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಆದರೆ ಸ್ವರಗಳು ಪೂರ್ಣ ಸಮಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಸಮಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪದಗಳು ಅಲ್ಪಕಾಲಿಕವಾಗಿವೆ. ಮೂಲ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ವರಗಳು ಮತ್ತು ಅನುಸ್ವರಗಳ ಒಕ್ಕೂಟವಾಗಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವುಗಳ ನಿಯಮಿತ ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ದೈನಂದಿನ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ಜೀವನವು ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಸನ್ನಿವೇಶದಲ್ಲಿ ಅಮಾವಾಸ್ಯೆ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಈ ರೀತಿ ತನಿಖೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ- ʻಅಮಾ ಸಹ ವಸತಃ ಚಂದ್ರಾರ್ಕೌ ಅಸ್ಯಾಂ ಸಾ ಅಮಾವಾಸ್ಯಾ’. ಚಂದ್ರನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಹಂತಗಳೊಂದಿಗೆ, ಚಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸೂರ್ಯ ಒಂದೇ ಕೋನದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಾಗ, ಅದು ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಮಾವಾಸ್ಯೆಯ ನಂತರ ಚಂದ್ರನ ತಿಂಗಳ ಅರ್ಧದ ಮೊದಲ ದಿನದಿಂದ ಪೂರ್ಣಿಮೆಯವರೆಗೆ (ಹುಣ್ಣಿಮೆಯ ರಾತ್ರಿ) ಚಂದ್ರನ 15 ಹಂತಗಳಿವೆ. ಹದಿನಾರನೇ ಹಂತವು ಶಾಶ್ವತ ಅರ್ಧದಳತೆಯ ಧ್ವನಿಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗದ ಮತ್ತು ನಾಶವಾಗದ ಹಂತ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದುಚಿಕ್ಕದಾದ, ದೀರ್ಘವಾದ ಮತ್ತು ಮೂಕ ಸ್ವರ ಧ್ವನಿಯೊಂದಿಗೆ ಶುದ್ಧ ಓಂಕಾರ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮೂರು ಪದರಗಳ ಧ್ವನಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ವಾಸುದೇವನ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ, ಅದು ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಎಚ್ಚರಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ʻಅ’ ದಿಂದ ʻಹ’ ವರೆಗಿನ ಎಲ್ಲಾ ಅಕ್ಷರಗಳಲ್ಲಿ ʻಅ’ ಶಬ್ದವಿದೆ. ಈ ʻಅ’ ಶಬ್ದವಿಲ್ಲದೆ, ನೀವು ಯಾವುದೇ ಅಕ್ಷರವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ʻಊಕಾರ’ ಅಥವಾ ʻಉ’ ಶಬ್ದವು ಬ್ರಹ್ಮದ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ದೀಪಾವಳಿಯು ಕತ್ತಲೆಯನ್ನು ಬೆಳಕಿನ ಕೋನದಿಂದ (ಅಂದರೆ ಜ್ಞಾನದ ರೂಪದಲ್ಲಿ) ನೋಡಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುವ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ.
(ಲೇಖಕರು ಮಾಹಿತಿವಿಜ್ಞಾನ, ಜ್ಯೋತಿರ್ವಿಜ್ಞಾನ, ವೇದವಿಜ್ಞಾನ ಹಾಗೂ ಆಯುರ್ವೇದ ಅಧ್ಯಯನಕಾರರು)